Տեսարժան վայրեր

ԳՈՇԱՎԱՆՔ

Հայկական կրոնական կառույց է Տավուշի մարզի Գոշ գյուղի եզրին, Գետիկ գետի աջ ափին։ Միջնադարյան կրոնական, կրթական և մշակութային խոշոր կենտրոններից է եղել։ 1188 թվականին հիմնադրել է Մխիթար Գոշը երկրաշարժից ավերված Գետիկ վանքի մոտակայքում և այստեղ տեղափոխել միաբանությունը։ Հիմնադրվել է իշխան Իվանե Զաքարյանի աջակցությամ։ Այստեղ են սովորել այնպիսի գործիչներ, ինչպիսիք են Վանական վարդապետը և Կիրակոս Գանձակեցին։ Սկզբում անվանվել է Նոր Գետիկ։ Մխիթար Գոշի մահվանից (1213) հետո կոչվե է Գոշավանք։

Գոշավանք վանական համալիրը, որը տևական ժամանակ համարվում էր Զաքարյանների իշխանական վանքը, 13-րդ դարում Զաքարյանները վաճառում են պարոն Ումեկին, ով Հայաստան էր ժամանել Կարինից:

Գոշավանքը որպես վանական համալիր ձևավորվել է 12-13-րդ դարերում, քանի որ շինությունների մեծ մասը կառուցվել են այդ ժամանակաշրջանում: Վանական համալիրը կազմված է հնագույն Սբ. Աստվածածին եկեղեցուց, ժամատնից, Սբ. Գրիգոր և Լուսավորիչ եկեղեցիներից, գրատուն-զանգակատնից, Սբ. Հռիփսիմե փոքր եկեղեցուց, Մխիթար Գոշի համար նախատեսված շինություններից, նաև նրա դամբարանից: Վանական համալիրը պարսպապատված չի եղել, սակայն բոլոր կառույցները կառուցված են միմիանց կից, բացի Սբ․ Հռիփսիմե եկեղեցուց։ Այն գտնվում է Գոշավանքի հիմնական շինությունից առանձնացված՝ համալիրի դիմաց գտնվող փոքրիկ բլրի վրա։